۱۴۰۳ جمعه ۱۰ فروردين
تاریخ ایجاد: ۱۳۹۷ پنج شنبه ۷ تير   تاریخ بروزرسانی: ۱۴۰۰ دوشنبه ۲۷ دي   

 

 

 

 

رشته مامایی از رشته های علوم پزشکی است که دانش آموختگان آن در سطح کارشناسی با ارائه خدمات بهداشت باروری و انجام مراقبت های دوران بارداری، حین و بعد از زایمان، انجام مراقبت های نوزادان و شیرخواران و ارائه آموزش و مشاوره سلامت جنسی و باروری به زنان در حدود وظایف تعیین شده، ترویج زایمان طبیعی و ایمن، تشخیص حالات غیر طبیعی در مادر، جنین یا نوزاد تازه متولد شده، انجام اقدامات اضطراری در حین بارداری یا زایمان و ارجاع به موقع موارد غیر طبیعی، در جهت تامین و ارتقای سلامت مادر و جنین-نوزاد و شیرخوار و کودک تلاش می کنند.

 

تاریخچه رشته مامایی در ایران

در ایران اولین مدرسه مامائی در سال1298در بیمارستان بانوان(زنان) سابق شهر تهران تاسیس شد. پس از گذشت 10سال اولین آموزشگاه عالی مامائی با دوره سه ساله معادل لیسانس بعنوان یکی از شعب مدرسه طب در سال 1308آغاز بکار کرد. پس از تاسیس دانشگاه تهران در سال 1313 و دانشکده پزشکی آن در سال 1315، بیمارستان زنان به همراه آموزشگاه مامائی در سال 1319ضمیمه دانشکده پزشکی شد. از سال 1354 تا زمان انقلاب اسلامی، دوره های لیسانس مامائی در مراکز اصفهان، مشهد و دانشگاه شهید بهشتی(ملی سابق) گسترش یافت. در سالهای قبل از انقلاب علاوه بر لیسانس مامائی در بعضی از مراکز دوره های کاردانی مامائی و معادل لیسانس پرستاری مامائی وجود داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و بازگشایی دانشگاهها بدنبال انقلاب فرهنگی دوره های کاردانی مامائی و کارشناسی ناپیوسته و سپس کارشناسی پیوسته مامائی در اکثر استانهای کشور تاسیس شد. همچنین از سال 1364کارشناسی ارشد مامائی در دانشگاه تربیت مدرس و از سال 1370در 8 دانشگاه بزرگ دیگر کشور برقرار گردید. مقطع کارشناسی پیوسته و ناپیوسته در دانشگاه آزاد اسلامی (غیردولتی) نیز موجود است. مقطع کاردانی این رشته، به دلیل عدم نیاز کشور، از سال 1385تاکنون متوقف شده است.

بر این اساس ماما فردی است که با گذراندن دوره های تخصصی آکادمیک، آمادگی حرفه ای لازم را پیدا می کند تا به عنوان یکی از اعضای اصلی و جدایی ناپذیر تیم درماندر فرآیند مراقبت و درمان مادران و نوزادان شرکت کند و به صورت مثمر ثمر نقش داشته باشد.

 

تاریخچه رشته مامایی در کرمان

این دانشکده در سال ۱۳۴۱ توسط اداره کل بهداری استان کرمان با پذیرش ۱۸ دانشجو در مقطع معادل کارشناسی پرستاری فعالیت خود را آغاز نمود و اولین گروه در سال ۱۳۴۴ فارغ التحصیل شدند. ازسال ۱۳۶۱ با تغییر نام آموزشگاه به مجتمع آموزشی و پژوهشی، با پذیرش دانشجو در مقطع کاردانی مامایی و سایر رشته ها فعالیت نمود. ازسال۱۳۶۲ با تغییر نام مجتمع آموزشی، پژوهشی به دانشکده پرستاری ومامایی رازی به کار خود ادامه داد و از سال ۱۳۶۵ پذیرش کارشناسی ناپیوسته مامایی را آغاز کرد و سایر رشته های مرتبط از سال ۱۳۶۵ به دانشکده پزشکی انتقال یافتند.

مشخصات کنونی: دانشکده پرستاری و مامایی از بهمن ماه سال ۱۳۸۳ در ساختمان جدید واقع در پردیزه دانشگاه علوم پزشکی کرمان مستقر گردیده است.

 

رسالت(Mission)

رسالت این برنامه تربیت نیروی انسانی متعهد، آگاه و متبحر در زمینه مامائی است بر اساس باور ها و ارزش های فرهنگی، اخلاقی و معنوی می باشد که خدمات مامائی را در سطوح مختلف پیشگیری، به عنوان یک فرد از اعضای تیم سلامت و یا به صورت مستقل، به مددجویان ارائه می نماید. وسعت و دامنه خدمات اين گروه  درعرصه های بهداشتی، درمانی، توانبخشی، آموزشی (حضوری و مجازی)، مراقبتی و حمایتی از سطح مراقبت های اولیه تا ارائه خدمات و مراقبت های تخصصی بر اساس بالاترین استانداردهای مراقبتی و متناسب با نیاز های در حال تغییر جامعه به اقشار مختلف جامعه است.

راهنمایی و هدایت دانشجویان  مامایی برای دستیابی به بالاترین شایستگی های فنی و حرفه ای، ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر و کسب عالی ترین رتبه در سطح ملی و منطقه ای، تعامل علمی با دانشگاه های داخل و خارج از کشور، برگزاری دوره های بازآموزی و ارائه مشاوره علمی به دانشکده های اقماری، بیمارستان ها و مراکز جامع سلامت و ایجاد شرایط مطلوب یاددهی و یادگیری و فراهم آوردن زمینه های نوآوری در رویکرد، روش ها و محتوای آموزشی در دانشکده، برنامه ریزی برای انطباق محتوای آموزشی با نیازهای جامعه، ارتقاء مهارت و ارزش های حرفه ای در زمینه، مامایی از مأموریت های دیگر این گروه است. همچنین در این گروه فعالیت های پژوهشی با هدف تولید علم در حوزه های سلامت، درمان، آموزش و جایگاه حرفه ای مامایی در حیطه های مختلف از زمان قبل از تولد تا سالمندی و حمایت از انتشار داخلی و بین المللی و کاربردی نمودن نتایج پژوهش ها انجام می شود.

 

چشم انداز

کسب رتبه نخست علمی در سطح منطقه جنوب شرق کشور و ارتقای جایگاه بین المللی در بین دانش و تهیه و ارائه ماجول های مرتبط با حیطه مامایی کده های پرستاری و مامایی و تهیه و ارائه ماجول های مرتبط با حیطه مامایی

گروه مامايي متعهد به انجام هر گونه تلاشي در جهت توسعه علوم مامايي مي باشد. براي دستيابي به توسعه علمي مهمترين سرمايه، نيروهاي انساني هستند و گروه مامایی خود را متعهد ميداند كه محيطي را فراهم كند تا در آن نيروهاي انساني اعم از نيروهاي آموزش دهنده، آموزش گيرنده احساس بالندگي كنند. گروه مامایی خود را ملزم به برقراري ارتباط سازماني با مراكز علمي، دولتي، خصوصي، منطقه اي، ملي و بين المللي ميداند تا از طريق تبادل تجارب با پيشرفتهاي علمي و نيازهاي جامعه هماهنگ گردد و در سطح منطقه اي رتبه اول و در سطح ملي جزو دانشكده هاي تراز اول و مطرح در سطح بين المللي قرار گيرد.

 

ارزشها و باورها

برخورداری از مراقبتها و خدمات مطلوب مامایی بدون در نظر گرفتن محل زندگی، نژاد، قوم، سن، فرهنگ، مذهب، اعتقادات سیاسی، وضعیت اقتصادی و موقعیت اجتماعی حق همه خانواده ها است.

دانش آموخته این دوره مسئولیت دارد که، استاندارد های بالای خدمات و مراقبت های مامائی را از طریق آموزش و یادگیری مطلوب دوران تحصیلی، آموزشهای مداوم پس از آن و بکارگیری نتایج تحقیقات، هماهنگ با اهداف کشوری و در محدوده وظایف همراه با رعایت قوانین و اخلاقیات و عدالت به مددجویان ارائه نمایند.

  •  رعايت اخلاق حرفه اي، پژوهشي و آموزشي
  • نوگرایی و پرورش استعدادها و خلاقیت ها
  • توانمند سازي، اعضا هیئت علمی، كاركنان و تقويت و توسعه مشاركت هاي آنان
  • رعايت قوانين و مقررات
  • تکيه بر شایسته سالاری
  • تکيه بر مدیریت علمی و مشارکتی و ارتقاء روحيه مشاركت، همكاري و تعهد
  • حفظ شأن و منزلت هيئت علمي، دانشجويان و کارکنان
  • مشاركت فعال با ساير حوزه ها بر پايه اعتماد واحترام وكار گروهي
  • تعهد جدي و عملي به رعايت حق مالكيت در كليه فعاليتهاي آموزشي وپژوهشي
  • حاكميت تفكر سيستمي   

 

اهداف (Objective)

هدف از تعلیم فراگیران این رشته، تربیت ماماهای توانمندی می باشد که قادر به تولید علم و نشر آن در سطح جهانی در راستای ارتقای کیفیت سلامت مادر و کودک و خانواده باشند و زیر بنای محکمی برای سلامتی جامعه در کشور فراهم نمایند در سطح بین المللی شناخته شوند و بر اساس استانداردهای آموزشی به ارائه خدمات تخصصی در زمینه های بهداشتی درمانی، آموزشی، پژوهشی و مشاوره ای بپردازند.

 

اهداف کلی آموزشی

  1. ایجاد توانایی علمی و عملی در دانشجویان مامایی در زمینه سلامت زنان وکودکان و خانواده
  2. بازنگری محتوای آموزشی و طرح درس های مرتبط با واحدهای آموزشی گروه مامایی
  3. بازنگری و ارتقاء شیوه های تدریس و ارزشیابی درگروه
  4. نیازسنجی آموزشی ماماهای شاغل وکارکنان مرتبط باحرفه مامایی و اجرای برنامه های آموزش مداوم
  5. توسعه توانمندیهای اعضای هیئت علمی متناسب با تحولات علمی رشته و استانداردهای ملی وجهانی
  6. اجرای آموزش و ارزشیابی دانشجویان  ودانش آموختگان حرفه مامایی براساس روشهای نوین آموزش وارزشیابی.
  7. تعیین حداقل های یادگیری درهرمقطع تحصیلی و بازنگری مداوم آنها
  8. ارتقاء ارتباطات وتعاملات بین رشته ای در جهت توانمندسازی دانش آموختگان و بهبود آموزش فراگیران در داخل و خارج کشور

 

اهداف کلی پژوهشی 

  1. انجام فعالیتهای تحقیقاتی توسط اساتید و دانشجویان در راستای ارتقای دانش مامایی به ویژه درحیطه مراقبت از زنان کودکان و خانواده.
  2. ایجاد توانمندی پژوهشی در دانشجویان و دانش آموختگان مامایی به منظور مشارکت و همکاری با نظام سلامت در اجرای پژوهشهای مرتبط با رشته  و اقدام در راستای کاهش چالشها و ارائه پیشنهادات مناسب.
  3. روزآمد کردن اطلاعات ماماها از طریق پژوهش در حیطه های مختلف بهداشت زنان و نوزادان، بارداری وزایمان و بیماریهای زنان
  4. بررسی و برآورد منابع حمایتی، علمی و مالی جهت انجام فعالیتهای پژوهشی مشارکتی

 

اهداف کلی بالینی

  1. ارتقاء و بهبود مهارتهای بالینی دانشجویان در بالین از طریق شناسایی نقاط قوت وضعف آنان
  2. ارتقاء ارائه خدمات بالینی به مددجویان از طریق توسعه و بهبود آموزش بالینی مناسب به دانشجویان مامایی
  3. ارائه خدمات مشاوره ای تخصصی به اقشار مختلف جامعه.
  4. آموزش مددجویان و خانواده ها در زمینه مسایل مرتبط با سلامت زنان و کودکان و خانواده-
  5. هماهنگ ساختن آموزش های تئوری و بالینی
  6. فراهم نمودن شرایط مطلوب جهت یادگیری موثر مهارتهای بالینی در دانشجویان وتقویت انگیزه حرفه ای آنان
  7. شناسایی موانع کسب مهارتهای بالینی وبرنامه ریزی برای بهبود آموزش بالینی و رفع موانع
  8. ارزشیابی تکوینی و پایانی مهارت های بالینی دانشجویان با شیوه های مناسب و کارآمد جهت
    تقویت آموزش بالینی
  9. تربیت نیروی کارامد در مدیریت و نظارت بر آموزش بالینی مامایی با تاکید بر زایمان طبیعی

 

اهداف جزیی

  • توسعه  مامایی در کشور در زمينه نظارت، مديريت، مشاوره و ايجاد خط مشي هاي عمومي
  • آموزش مامایي با تاکيد بر يکپارچگي دانش آکادميک، مهارت باليني و تخصص در پژوهش در حوزه مامایی
  • آموزش باليني در حوزه هاي متفاوت سنجش و تشخيص، مداخلات درماني و مداخلات پيشگيرانه و بکارگيري نظريه هاي استوار بر دانش تجربي در کار باليني
  • آموزش با تاکيد بر استانداردهاي اخلاقي و قانوني تخصص  مامایی
  • تاکيد بر پژوهش، فراگيري روش هاي پژوهشي در کار باليني با تاکيد بر جمعيت و محيط هاي متفاوت
  • ايجاد، توسعه، نظارت و تغيير در خدمات مامایی بر اساس يافته هاي پژوهشي
  • تربيت نسلي از مامایی که در کار تخصصي و علمي از استانداردهاي بالايي برخوردارند
  • همکاري ميان رشته اي با ديگر گروه هاي آموزشي براي توسعه و گسترش دانش بشري
  • ارائه خدمات مامایی با تاکيد بر تعهد نسبت به برآورده ساختن نيازهاي اجتماع و جامعه
  • برنامه ريزي در جهت بهبود و ارتقا سلامت زنان و  جامعه و بهزيستي آنها
  • گروه مامایی در حوزه آموزش، پژوهش و ارائه خدمات  مامایی در دانشگاه علوم پزشکي کرمان فعاليت مي کند. در حوزه آموزش، به سه حيطه آموزش نظري، آموزش در پژوهش و آموزش در کار باليني تاکيد دارد.

 

نظری

  • مشارکت حداکثری دانشجویان مامایی در آموزش خدمات مامایی به عموم  در فضای مجازی در دوران کرونا ویروس
  • فراهم نمودن فضای مناسب جهت آموزش به دانشجویان در مراکز بالینی
  • توسعه آموزش بصورت دانشجو محوری از طریق روشهای نوین آموزش
  • برگزاری وبینار و کنفرانسهای داخلی و خارجی بر اساس نیاز سنجی
  • تاکید بر افزایش توانایی دستیابی دانشجو به ابزارهای آموزشی نوین(کلیپ، عکس و ...) جهت ارتقای آموزش در بالین
  • تلاش برای بین المللی شدن دانشکده با تهیه و ارائه ماجول های مرتبط با حیطه مامایی

 

بالینی

  • کاربردی کردن پژوهش ها در ارائه خدمات به عموم جامعه با همکاری در خصوص اختصاص هزینه ها و امکانات لازم
  • توسعه مهارت در موارد محدودیت کاربرد در بالین آموزش بصورت فراهم نمودن تجهیزات در مرکز مهارتهای بالینی یا بصورت مجازی
  • همکاری بیمارستانهای آموزشی درمانی دیگری جهت ارتقای مهارتهای بالینی دانشجویان مامایی بخصوص در امر زایمان
  • شناسایی موانع کسب مهارتهای بالینی از طریق جلب جلب مشارکت بیشتر متخصصین زنان در بالین از دانشجویان مامایی
  • تشویق به مشارکت دانشجویان در اردوهای جهادی و مدیریت بحران 

 

پژوهش

  • تشویق دانشجویان به مشارکت در تحقیقات دانشجویی
  • جلب مشارکت بیشتر متخصصین زنان در فرایند تحقیقات از دانشجویان مامایی

 

جایگاه شغلی دانش آموختگان

  1. مراکز خدمات جامع سلامت وپایگاه های سلامت دانشگاه های علوم پزشکی
  2. اشتغال در کلینیک های دولتی و خصوصی
  3. اشتغال به عنوان مشاور باروری و مامایی در کلینیک های مشاوره دولتی و خصوصی
  4. بیمارستانها و مراکز  بهداشتی درمانی و مراکز توان بخشی در حیطه های مامایی
  5. اشتغال دانش آموختگان مامائی در بخش های زنان، جراحی زنان، نوزادان و سایربخش های مرتبط
  6. بکار گیری ماماها در مراکز تخصصی و فوق تخصصی (ناباروری، ژنتیک، ...)
  7. به کارگیری دانش آموختگان مامایی در پستهای مدیریتی
  8. به کارگیری دانش آموختگان مامایی در حیطه های پژوهشی مرتبط با رشته
  9. اشتغال در مراکز اموزشی مامایی و بهداشت باروری

 

وضعیت ادامه تحصیل رشته مامایی در مقاطع بالاتر

در حال حاظر این رشته در ایران در 3 مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری ارائه می شود. فارغ التحصیلان دارای مدرک کارشناسی این رشته برای مقطع ارشد می توانند در گرایش های رشته مامایی یا در یکی از زیر مجموعه های علوم پزشکی مانند علوم تشریحی، علوم تغذیه، آموزش بهداشت، اکولوژی انسانی، سلامت سالمندی، ژنیتک انسانی، ارشد علوم تغذیه و... تحصیل کنند.

 

بازار کار و آینده شغلی رشته مامایی در ایران

ماما نه تنها برای زن بلکه در درون خانواده و جامعه وظیفه مهمی در مشاوره و آموزش بهداشت دارد. این کار همان طور که گفتیم شامل آموزش قبل از تولد و آماده سازی برای والدین است که ممکن است به بررسی سلامت بارداری، سلامت جنسی یا تولید مثل و مراقبت از کودک هم بپردازند. یک ماما ممکن است در هر مکانی، از جمله خانه، اجتماع، بیمارستان ها، کلینیک ها یا واحدهای درمانی خدمت رسانی کند.

بازار کار برای این فارغ التحصیلان بعد از دریافت مدرک کارشناسی نسبتا خوب است و این افراد می توانند در مراکز درمانی خصوصی، مراکز درمانی دولتی، زایشگاه ها، بیمارستان ها مشغول به کار شوند. فارغ التحصیلان این رشته در صورت داشتن شماره نظام پزشکی می توانند مطب تاسیس کنند. دانشجویانی که دارای مدرک کارشناسی باشند می توانند در پست های مدیر و سرپرست بخش های مختلف درمانی، مراکز بهداشتی و درمانی مشغول به کار شوند

 

فلسفه وجود گروه مامایی

از آنجا كه خانواده واحد بنيادي جامعه و كانون اصلي رشد و تعالي انسان هاست و زنان و مادران در اين كانون نقش محوري و تعيين كننده اي را به عهده دارند،‌ لذا توجه به سلامت جسماني و رواني مادران و كودكان و ارائه خدمات بهداشتي براي اين گروه هاي آسيب پذير در رأس برنامه هاي بهداشتي و درماني دولت جمهوري اسلامي ايران قرار دارد. از اين رو پوشش دهي اين گونه خدمات با توجه به تعريف رشته مامايي در حيطه ابعاد باليني و بهداشتي آن قرار مي گيرد. كمك به ارتقاء‌شاخص هاي مرتبط با سلامت باروري زنان و خانواده، كاهش مشكلات مرتبط با مادر و جنين- نوزاد، ترويج زايمان هاي طبيعي در كشور از ديگر ضروريات وجود گروه مامايي مي باشد.

 

مجامع مامایی

انجمن هاي مامایی خارج از کشور

در سال 1881 میلادي ماماهاي تحصیل کرده جهت اسقرار یک پایگاه قانونی و حفظ موقعیت علمی- اجتماعی خویش در انگلستان کمیته اي تشکیل دادند و قانون مامایی در سال 1902 میلادي به تصویب مجلس رسید و بدنبال آن یک چهارچوب قانون گذار بنام هیئت مرکزي ماماهاایجاد شد که در واقع یک حفاظ خاص قانونی به تمام افرادي که عنوان ماما را دارا بودند میبخشید. در سال 1998 سازمان بهداشت جهانی عملیاتی را براي کاهش سطح بالاي مرگ ومیر مادران در کشورهاي در حال توسعه تحت عنوانمادري ایمنو ماما بعنوان فراهم کننده سلامتی در این برنامه مطرح شد.

 

انجمن هاي مامایی در ایران

براي نخستین بار در شهریور 1323 به پیشنهاد دکتر جهانشاه صالح و با همکاري عده ای  از ماماها ،کانون مامایی ایران متشکل از 12 عضو در بیمارستان زنان تشکیل شد.

در سال 1342 نیز انجمن ماماهاي ایران که اکثریت اعضاي آن را پرستار ماماها تشکیل میدادند ایجاد گردید. در تاریخ 19 دیماه 1369 پروانه فعالیت جمعیت مامایی ایران ازسوي وزارت کشور صادر شد و در تاریخ 14 اسفند ماه 1369به ثبت شرکت ها رسید.